کیست تخمدان

کیست تخمدان عبارت از یک کره کوچک پر از مایع و با جدار نازک در داخل تخمدان. انواع کیست تخمدان زیاد هستند، شایعرین آنها کیستهائی هستند که در حین تخمک گذاری تشکیل می شوند (کیستهای عملکردی). در حین تخمک گذاری یک کیسه ای به اسم فولیکول ایجاد می شود، که در داخل آن تخمک تشکیل می شود. اگر تخمک از فولیکول آزاد نشود و یا اینکه پس از آزاد شدن تخمک فولیکول از بین نرود، سبب ایجاد کیست تخمدان خواهد شد. کیست ساده تخمدان را نباید با سندرم تخمدان پلی کیستیک اشتباه کرد. کسیت ساده تخمدان یک بیماری نسبتا خوش خیم ولی سندرم تخمدان پلی کیستیک یک بیماری با اهمیت است.
در بالا ذکر شد که شایعترین نوع کیست تخمدان، کیستهای عملکردی (Functional  ) می باشند. کیستهای عملکردی تخمدان اغلب در یک سیکل ماهانه ایجاد می شوند و بر دو نوع هستند:
•    کیستهای فولیکولی: وقتی فولیکول برای آزاد کردن تخمک پاره نمی شود، این نوع کیست ایجاد می شود. کیستهای فولیکولی معمولا ظرف 3-1 ماه از بین می روند.
•    کیستهای جسم زرد: در این نوع کیست تخمدان، فولیکول پس از آزاد کردن تخمک از بین نرفته و در حقیقت بسته می شود. تجمع مایع در داخل آن ادامه پیدا کرده و رفته رفته بزرگتر می شود. بیشتر این کیستها پس از چند هفته از بین می روند. آنها می توانند حتی تا 10 سانتی متر بزرگ شوند. آنها می توانند خونریزی کنند و یا اینکه پیچ خورده و سبب درد شدید شوند. این کیستها بندرت سرطانی هستند. بعضی از داروهائیکه برای درمان ناباروری در خانمها مصرف می شوند مثل کلومیفن، ممکن است سبب ایجاد این نوع کیست شوند.

سایر انواع کیستهای تخمدان به قرار زیر هستند:
•    کیست آندومتریومی: وقتی مخاط رحم که هر ماه دچار ریزش می شود در خارج از رحم شروع به رشد کند، یک بیماری به اسم آندومتریوز ایجاد می کند. اگر در خانمی که دارای آندومتریوز است کیست تخمدان ایجاد شود، آنرا کیست آندومتریومی می گویند. اگر مخاط رحم بر روی تخمدان بنشیند ممکن است آنجا رشد کرده و سبب ایجاد کیست آندومتریومی شود. خانمهائیکه دچار این نوع کیست تخمدان هستند ممکن است در حین رابطه زناشوئی و پریود دچار درد شوند.
•    سیست آدنوم یا کیست آدنومی: تخمدان دارای یک لایه پوشش بیرونی است، اگر سلولهای این پوشش شروع به رشد کنند سبب ایجاد کیست آدنومی می شوند. آنها اغلب پر از مایع آبکی، ضخیم و یا ژل مانند می باشند. این نوع کیستها می توانند بزرگ شده و سبب درد شوند.
•    کیست درموئید: این یک نوع کیست تخمدان جالب می باشد. در بدن هر عضوی از یک نوع سلول بخصوص ایجاد می شود. مثلا سلول عضله قلب سبب تشکیل قلب می شود. این نوع کیست تخمدان دارای انواع مختلف سلولها هستند، یعنی ممکن است در داخل این نوع کیست تخمدان مو، دندان و سلولهای سایر اعضاء مشاهده شوند. این نوع کیستها نیز می توانند بزرگ شده و سبب درد شوند.
•    تخمدانهای پلی کیستیک: این نوع کیست تخمدان موقعی ایجاد می شود که تخمک در داخل فولیکول به حالت رسیده می رسد ولی آزاد نمی شود. این سیکل تکرار می شود. فولیکولها بزرگ می شوند و هر دو تخمدان پر از کیست می شوند.

علائم کیست تخمدان کدامها هستند؟
بسیاری از کیستهای تخمدان هیچ علامتی ایجاد نمی کنند، ولی عده ای سبب علائم زیر می شوند:
•    احساس فشار، تورم و درد در شکم
•    درد لگن
•    درد مبهم در قسمت تحتانی کمر و کشاله ران
•    عدم تخلیه کامل مثانه
•    درد در حین رابطه زناشوئی
•    افزایش وزن
•    درد در حین پریود
•    خونریزی غیر طبیعی
•    تهوع و استفراغ
•    حساسیت سینه ها

اگر شما مبتلا به علائم زیر شدید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
•    درد، تب و استفراغ
•    درد شدید و ناگهانی در شکم
•    ضعف؛ سرگیجه و از حال رفتن
•    تنفس تند و سریع

چگونه کیست تخمدان تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص کیست تخمدان پزشک ممکن است از اقدامات تشخیصی زیر استفاده نماید:
•    سونوگرافی: آن یک وسیله تشخیصی خوب برای پی بردن به محل، اندازه و شکل کیست تخمدان می باشد. علاوه از آن کیست یک توده تو خالی محسوب می شود، اگر توده توپر باشد بیماریهای خطرناک مثل سرطان مطرح است. سونوگرافی یک وسیله تشخیصی خوب برای افتراق توده های توخالی از تو پر می باشد.
•    تست حاملگی
•    اندازه گیری هورمونهای خون
•    تست خون: اگر مشکوک به سرطانی بودن کیست هستیم از این تست می توان استفاده کرد. برای اینکار آنتی ژن سرطانی 125 (CA-125) اندازه گیری می شود. در سرطان تخمدان میزان این آنتی ژن بالا می رود. ولی باید خاطر نشان کرد که در بعضی از سرطانهای تخمدان مقدار کافی از این آنتی ژن تولید نمی شود تا در خون تشخیص داده شود. در بعضی از بیماریهای غیر سرطانی نیز مثل آندومتریوز و فیبروم رحم، این آنتی ژن می تواند بالا باشد. بالا بودن غیر سرطانی میزان CA-125 خون در خانمهای زیر 35 سال شایعتر است. معمولا

در خانمهای با شرایط زیر اندازه گیری میزان CA-125 خون درخواست می شود:
o    سن خانم بیش از 35 سال باشد.
o    برای سرطان تخمدان پر خطر باشد
o    کیست تخمدان نسبتا جامد باشد

کیست تخمدان چگونه درمان می شود؟
•    درمان منتظرانه: در این نوع درمان هیچگونه اقدامی صورت نمی گیرد بلکه بیمار تحت نظر گرفته می شود تا کیست از بین برود معمولا به بیمار گفته می شود که 3-1 ماه بعد مجددا ویزیت شود. اگر کیست بزرگ شده باشد، پزشک به شما خواهد گفت. این نوع درمان بیشتر برای خانمهای با خصوصیات زیر توصیه می شود:
o    در سن باروری باشند
o    علامتی نداشته باشند
o    کیست پر از مایع داشته باشند
این نوع درمان ممکن است برای خانمهای یائسه نیز توصیه شود.
•    جراحی: اگر شما یائسه باشید و یا اینکه دارای یکی از علائم زیر باشید، پزشک ممکن است برای شما پیشنهاد در آوردن کیست با جراحی را بدهد:
o    کیست پس از چند سیکل ماهانه از بین نرود
o    کیست بزرگتر شود
o    در سونوگرافی غریب بنظر برسد مثلا قسمتی از آن جامد باشد
o    سبب درد شود
•    تجویز قرصهای ضد حاملگی: اگر در خانمی مرتب کیست تخمدان عملکردی ایجاد می شود، یکی از روشهای درمان آن تجویز قرصهای ضد حاملگی است. این قرصها سبب می شوند که تخمک گذاری متوقف شود. اگر خانمی تخمک گذاری نکند، بعید است که کیست جدید تشکیل دهد.
آیا می توان از تشکیل کیست تخمدان جلوگیری کرد؟
راهی برای جلوگیری از تشکیل کیست وجود ندارد، ولی اخبار خوش برای خانمها این است که اکثر کیستها:
•    علامت ایجاد نمی کنند.
•    سرطانی نیستند
•    خودبخود از بین می روند

اگر شما یکی از موارد زیر را مشاهده کردید با پزشک خود مشورت کنید:
•    تغییر در پریود
•    درد در ناحیه لگن
•    یکی از علائم بزرگ کیست تخمدان

کی خانمها بیشتر احتمال دارد که مبتلا به کیست تخمدان شوند؟
اکثر کیستهای عملکردی تخمدان در دوران باروری و در خانمهای جوان ایجاد می شوند و اکثر این کیستها نیز سرطانی نیستند. اگر خانمی یائسه باشد (70-50 ساله) و دارای کیست تخمدان باشد، احتمال سرطان تخمدان در وی بیشتر است.

توصیه ها برای بیماران مبتلا به زگیل تناسلی

عامل بیماری زگیل تناسلی ویروسی بنام Human Papillomavirus  یا HPV می باشد. این ویروس بیش از 100 نوع دارد و حدود 40 نوع آن سبب بیماری زگیل تناسلی می شود. این بیماری جزو بیماریهای آمیزشی است و در بسیاری از نقاط دنیا شایعترین بیماری آمیزشی می باشد.
این بیماری بدلایل زیر دارای اهمیت زیاد است:
•    اغلب مبتلایان به آن هیچگونه علامتی ندارند و ویروس را به دیگران منتقل می کنند
•    این ویروس درمان ندارد
•    عامل تعداد مهمی از سرطانها در ناحیه تناسلی، دهان، حلق و مقعد می باشد
•    مهمترین علت ایجاد سرطان دهانه رحم در خانمها ابتلا به ویروس این بیماری است
•    این بیماری از طریق تماس جلدی نیز منتقل می شود بنابراین استفاده از کاندوم میزان انتقال را کم می کند ولی صفر نمی کند.

بعضی از انواع این ویروس سبب ایجاد سرطان دهانه رحم، سرطان آلت تناسلی در مردان و سرطان مقعد می شوند و بعضی دیگر سبب ایجاد سرطان در ناحیه سر و گردن می شوند. بعلت انتقال بسیار سریع و آسان این ویروس، در اروپا و آمریکا از حدود یک دهه قبل واکسیناسیون بر علیه این بیماری در برنامه واکسیناسیون کشورها گنجانده شد. این بیماری واکسن بسیار موثر دارد.
انواع پر خطر ویروس HPV که سبب سرطان دهانه رحم در خانمها و سرطان دستگاه تناسلی و مقعد در خانمها و مردان می شوند به قرار زیر هستند: 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58,  و 82.

توصیه ها برای بیماران مبتلا به زگیل تناسلی
•    افراد مختلف مبتلا به انواع مختلف این ویروس می شوند، بنابراین اگر فردی دارای زگیل تناسلی با نوع خاصی باشد، اگر با فرد دیگری که نوع متفاوت این ویروس را دارد رابطه داشته باشد، مبتلا به نوع جدید ویروس خواهد شد.
•    زگیل ممکن است در نواحی از بدن باشد که قابل رویت نیست، مهمترین آنها در خانمها کانال واژن و مجرای ادرار و در مردان مجرای ادرار می باشد. بنابراین افراد مبتلا به زگیل تناسلی باید از نظر وجود زگیل در نواحی فوق حتما بررسی شوند. بیشتر افرادیکه زگیلها پس از درمان عود می کنند دارای زگیل های مخفی در نواحی غیر قابل رویت هستند. وجود زگیل در نواحی فوق سبب می شود که بیماری ریشه کن نشود.
•    هر قدر تعداد شرکای جنسی بیشتر باشد احتمال ابتلا به زگیل تناسلی و انواع مختلف ویروس HPV بیشتر می شود.
•    اگر مردی خدای نکرده رابطه خارج از خانواده دارد و به فرض با 5 خانم رابطه داشته است و هر کدام از افراد فوق با چند مرد دیگر رابطه داشته اند، این مرد مثل این است که با تمامی افراد فوق رابطه داشته و وسعت آلودگی نیز به همان نسبت خواهد بود. این مرد اگر با همسر قانونی خود رابطه زناشوئی داشته باشد مثل اینکه همسرش با تمامی مردانیکه با زنان فوق رابطه داشته اند، رابطه داشته است، و مبتلا به انواع مختلف ویروس خواهد شد.
•    اگر شما مبتلا به انواع کم خطرتر ویروس هستید، بهتر است با مشورت پزشک، هم خود و هم همسرتان واکسن بزنید. چون واکسن از ابتلا به انواع خطرناکتر ویروس جلوگیری می کند.
•    انواع کم خطر ویروس HPV هم می توانند سبب ایجاد سرطان بویژه سرطان دهانه رحم در خانمها شوند، منتهی احتمال آن کمتر و سرطان از نوع کمتر تهاجمی خواهد بود.
•    از هر 4 نفر مبتلا به زگیل تناسلی یک نفر آن دارای بیماری آمیزشی دیگری نیز است، بنابراین باید از نظر سایر بیماریهای آمیزشی نیز بررسی شود.
•    از خصوصیات ضایعات زگیلی، عود آنها پس از درمان است. میزان عود در سیگاریها بیشتر است. بنابراین اگر می خواهید عود کمتر شود، سیگار را قطع کنید.
•    درمان زگیل تناسلی فقط زگیل را از بین می برد و تاثیری بر روی ویروس موجود در خون ندارد
•    خانمهائیکه دارای زگیل تناسلی هستند، حتما باید بطور روتین آزمایش پاپ اسمیر بدهند.
•    زگیل تناسلی در تمامی افراد مبتلا به ویروس HPV ایجاد نمی شود. اگر شوهر خانمی دارای زگیل تناسلی است ولی خود وی دارای زگیل قابل رویت نیست، این دلیل بر عدم آلودگی خانم نمی باشد، بنابراین خانمهائیکه شوهرانشان دارای زگیل تناسلی هستند باید از نظر وجود آلودگی به ویروس فوق خود را بررسی کنند و بر عکس.
•    رابطه جنسی دهانی سبب آلوده شدن حفره داخل دهان می شود که می تواند منجر به سرطان زبان و حلق گردد و در اطراف لبها و داخل دهان زگیل ایجاد کند.
•    این بیماری از راه تماس جلدی به راحتی منتقل می شود و برای انتقال آن عمل مقاربت حتما لازم نیست. اگر دست به دستگاه تناسلی آلوده بخورد می تواند سبب انتقال بیماری شود، من کودکانی را دیده ام که توسط والدین آلوده شده اند. والدین دستان آلوده را به فرزندان زده اند.
•    هر قدر سیستم ایمنی بدن ضعیف باشد احتمال عود زگیلها پس از درمان بیشتر است.
•    یک مرد یا یک زن آلوده به ویروس HPV می تواند قبل از ظاهر شدن زگیلها و پس از درمان زگیلها، ویروس را به افراد دیگر منتل نماید.
•    درمان ضایعات زگیلی از انتشار بیماری می کاهد بنابراین اگر فردی در داخل مجرای ادرار (چه زن و چه مرد) دارای زگیل باشد، ادرار وی و در مردان مایع منی آلوده به ویروس شده و سبب انتقال بیماری و عدم بهبودی می شود.
•    در تعداد قابل ملاحظه ای از موارد با گذشت زمان سیستم ایمنی بدن ویروس را از بین می برد ولی آن حتمی نیست، بنابراین باید از داشتن رابطه جنسی خارج از خانواده بشدت اجتناب کرد و تمام زگیلها را درمان نمود به امید اینکه با گذشت زمان بیماری از بین برود.
•    اگر در خانمی انواع 16 و 18 ویروس مدت زمان زیادی در بدنش باشد، شانس ابتلا به سرطان دهانه رحم بشدت بالا می رود.
•    افراد آلوده باید حداکثر سعی خود را بکنند که دچار آلودگی مجدد نشوند.
•    مردان و زنانیکه دارای زگیل تناسلی هستند و یا در سابقه آنرا داشته اند، حتما باید موضوع را به شریک جنسی خود بگویند تا اقدامات پیشگیری کننده لازم انجام شوند.
•    از علائم مهم زگیل مجرای ادرار خارج شدن چند قطره خون از مجرا و خارش مجرا می باشد، ولی وجود آنها حتمی نیست. با وسایل خاصی می توان به راحتی زگیل داخل مجرای ادرار را درمان کرد.
•    اگر خانمی حامله باشد می تواند این ویروس را به نوزاد منتقل نماید که گاها بعلت ایجاد عفونت ریه کشنده است.

دکتر محمدرضا صفری نژاد
متخصص  اورولوژی

سیکل یا عادت طبیعی ماهانه در خانمها - Normal Period
خانمها باید از فیزیولوژی 5 مورد حتما اطلاعات  کافی داشته باشند تا نسبت به درک و فهم ساختار بدن خود و بیماریها واقف شوند  . بسیاری از مراجعات به پزشکان ناشی از کم اطلاعی می باشد و متاسفانه این کم یا بیاطلاعی حتی در ما بین طبقه تحصیل کرده هم زیاد است. این 5 مورد عبارتند از: فیزیولوژی سیکل ماهانه, فیزیولوژی باروری، فیزیولوژی جنسی در خانمها، فیزیولوژیجنسی در مردان و فیزیولوژی باروری در مردان. در هر سنی می توان موارد مورد نیاز آنسن را آموزش داد. مثلا خانمهای در شرف ازدواج لازم است اطلاعات عمومی و کافی درمورد فیزیولوژی جنسی و باروری در مرد و زن را بدانند. آن سبب می شود که خانمها بهتراز بدن خود آگاه شوند و در ضمن در مواجه با اختلالات و بیماریها با دید باز عملکنند.

پزشکی قانونی و پدیده جدید شوهرآزاری

husband beating

 وقتی کلمه همسر آزاری را میشنویم فورا بیاد اذیت زنان توسط شوهرشان می افتیم در سالنهای پزشکی قانونی نیز زنان بیشماری را که آثار ضرب و جرح روی سو صورتشان مشهود است را به فراوانی مشاهده میکنیم ولی واقعا همیشه این چنین است ؟وزنان همیشه شاکیان منحصر بفرد سازمان پزشکی قانونی هستند یا مسئله بعدی دیگری هم دارد ؟در کنار زن آزاری توسط مردان متاسفانه مدتی است که پدیده شوم دیگری بنام شوهر آزاری شیوع پیدا کرده است این مقاله در دوقسمت به بررسی شوهر آزاری میپردازد این مقاله توسط کارشناسان آگاه به امور حقوق و قضا در سایت بسیار خوب وبلاگستان حقوقی تهیه گردیده که ایمیل این نویسنده خوب جهت مشاوره نیز در زیر برای استفاده بیشتر خوانندگان گرامی منتشر میشود :

pat_wx2@yahoo.com

هرچند همسرآزاری پدیده ای است که از گذشته های دور در بین جوامع مختلف وجود داشته است، ولی در عصر حاضر، شوهرآزاری به جهت شکل گیری نهضت های فمینیستی و نفوذ و گسترش افکار صاحبنظران این جنبش در جوامع مختلف، به نظر می‎رسد که این معضل شیوع بیشتری پیدا کرده است. در این نوشتار ضمن بررسی مفهوم شوهرآزاری، علل و عوامل بروز این پدیده، آثار ناگوار آن در سطوح مختلف مورد تحلیل و بررسی قرار می‎گیرد و در بخش پایانی مقاله برای کنترل این آسیب و تحکیم بنیان خانواده پیشنهاداتی ارائه شده است.واژه همسر آزاری که در اذهان عموم به عنوان خشونت شوهر علیه زن بکار می رود، در تمام اعصار و جوامع وجود داشته است و با نهایت تأسف در جوامع امروز نیز علیرغم فضای به ظاهر طرفدار حقوق زنان رو به افزایش است. آمار 43 درصدی زنان کتک خورده آلمانی به دست شوهرشان گویای وجود این آسیب غم انگیز می باشد. تبیین کیفی و کمی و بررسی اثرات ناگوار این معضل نیازمند مجال مناسبی است . دین اسلام برای نهاد خانواده در نظام اجتماعی، ارزش بسیار بالایی قائل است و آن را عامل ایجاد سکینه و آرامش بین اعضای خانواده و جامعه می‎شمارد، بدین لحاظ حقوق و تکالیفی را برای اعضای خانواده معین کرده و آنها را به رعایت این موارد ترغیب و تشویق نموده است و داشتن روابط سالم و اخلاقی را درکانون خانواده مبتنی بر رهایی از خودبینی و خودخواهی و رعایت احترام متقابل، گذشت و فداکاری، ایثار و دگرخواهی، توجه به مصلحت خانواده و مودّت و رحمت قرار داده است. از این رو معصومین (ع) در روایات مختلف، زن و مرد را دعوت به خوشرفتاری با یکدیگر نموده اند. از پیامبر گرامی اسلام (ص) در مورد خوشرفتاری مردان با زنان روایت شده است که: «اکمل المؤمنین ایماناً احسنهم خلقاً و خیارکم خیارکم لنسائهم» «کامل ترین مؤمنان از حیث ایمان خوش اخلاق ترین آنهاست و شایسته ترین شما کسانی هستند که با زن خود خوشرفتارترند».امام صادق(ع) هم در مورد خوش‎رفتاری زنان فرموده است: «ایّما امرأة باتت و زوجها علیها ساخط فی حق لم یتقبل منها صلاة حتی یرضی عنها...»«هرگاه زنی، شب را به عبادت بیدار باشد، در حالی که شوهرش به خاطر پایمال کردن حقش، از او خشمگین است، تا زمانی که او را راضی نکند، نمازش مورد قبول واقع نمی شود.»قرآن نیز در رابطه با رعایت و تقدم مصلحت خانواده می‎فرماید: «اگر در مواردی یکی از زوجین بعد از ازدواج، همسرش را بر اساس معیارهای خود مطلوب نداند، ولی زندگی با او را ادامه دهد و با وی خوش‎رفتاری نماید، خداوند به چنین فردی وعدة خیر کثیر می دهد.»همان‎طور که ذکر گردید در فرهنگ اصیل اسلام، بنیان خانواده بر پایه مودت و رحمت و تفاهم زوجین است، لیکن در فرهنگ مغرب زمین، به جهت اعتقاد به نظریات اومانیستی، فردگرایی و نسبیت اخلاق، خانواده تنها بر اساس معیارهای حقوقی محض پی ریزی شده و اعضای خانواده با اجبار و ابزار حقوق، به رعایت وظایف خویش ملزم می‎شوند، این مسئله یکی از تمایزات اصلی خانواده غربی با خانواده شرقی است، به طوری که گفته می شود: «شرق تمایل به اخلاق دارد و غرب تمایل به حقوق. انسان شرقی انسانیت خود را در این می بیند که حقوق خود را بشناسد و از آن دفاع کند و نگذارد دیگری به حریم حقوق او پاگذارد».در حالی که اگر خانواده بر محور حقوق بچرخد و هر یک از زوجین تنها بر اساس منافع شخصی خود، حقوق خویش را استیفاء نماید،خانواده به نهادی بی روح تبدیل می شود که بسیار خشک و شکننده بوده و با کمترین اختلافی متلاشی می شود. اما در دیدگاه اسلامی، برای ایجاد وحدت و صمیمیت واقعی میان زن و شوهر، به تفاوت های غریزی و طبیعی آنها توجه شده و بر اساس این تفاوت‎ها، برای هر یک حقوقی متناسب وضع گردیده است. اما در فرهنگ غرب تلاش می شود تا این تفاوت ها نادیده گرفته شده و زنان به حقوقی مشابه مردان دست یازند. امروزه می توان نمونه بارز این تفکر را در دیدگاه‎های فمینیستی می توان مشاهده نمود. گروه های فمینیستی با طرح شعار برابری مطلق زن و مرد در تمامی زمینه های اجتماعی، روانی و فرهنگی، خواهان تحولی اساسی در کلیه جنبه های زندگی فردی و اجتماعی می باشند. از نظر فمینیست‎ها، تعریف زنان به عنوان مادر، همسر و موجوداتی زینتی، آنان را در محدودیت های تاریخی قرار می دهد، لذا باید برای دسترسی به برابری و آزادی مطلق زنان مبارزه نمود.گسترش افکار فمینیستی و نفوذ آن در کشورهای اسلامی، موجب شده است تا برخی از زنان مسلمانی که آشنایی کمتری نسبت به حقوق، احکام و دستورات اخلاقی و دینی و فلسفه تدوین آنها دارند و یا پایبندی آنها نسبت به فرهنگ دینی کمتر است، تحت تأثیر اندیشه های غربی قرار گرفته و بنا را بر ناسازگاری، مخالفت و درگیری، عدم توجه به حقوق همسر و اذیت و آزار وی گذارند، زیرا مبانی حقوقی دیدگاه فمینیسم و اسلام متفاوت می‎باشد، به طوری که برخی مواد حقوقی در دیدگاه فمینیسم، از نظر آموزه های دین اسلام، شوهرآزاری تلقی می شود و بالعکس. از جمله این موارد «تمکین» است. زوج حق دارد که در قبال پرداخت نفقة زوجه، از او استمتاع نماید و بر زوجه واجب است که نسبت به زوج، جز در مواردی استثنایی با عذر شرعی یا عقلی، تمکین کامل داشته باشد. بنابراین اگر زوج از پرداخت نفقه خودداری نماید و یا زوجه خود را برای کامیابی مرد آماده نسازد، حق همسرش را زیر پاگذاشته و موجبات اذیت و آزار او را فراهم نموده است، در حالی که مطابق دیدگاه فمینیسم، شوهر چنین حقی ندارد و ارتباط جنسی مرد با همسرش بدون رضایت وی، تجاوز جنسی محسوب شده و از مصادیق بارز آزار و اذیت زن شمرده می شود، لذا ضروری است ضمن توجه به چنین تفاوت هایی، پدیده شوهر آزاری و مفاهیم مشابه و مرتبط با آن تعریف گردد.

تعریف شوهرآزاری: آزار در لغت به معنای «رنج، عذاب، شکنجه، اذیت، تعب، مشقت، ضرب، کرب و صدمه» می‎باشد.خشونت در لغت به معنای درشتی، زبری، ناهمواری، تندخویی و درشتخویی است. از معانی این دو واژه مشخص می شود که کلمه «آزار» از معنای عام تری نسبت به کلمه «خشونت» برخوردار است، بنابراین آن معنا را نیز شامل می شود.در تعریف «شوهرآزاری» گفته می شود: رفتاری آزار دهنده از سوی زن علیه شوهر که در محیط خانواده به وقوع می پیوندد و حقوق او را پایمال می کند، البته ممکن است جنبه روانی، جنسی، اقتصادی، جسمی داشته باشد.

مصادیق شوهرآزاری:

شوهرآزاری می تواند ابعاد و مصادیق مختلفی داشته باشد:

الف) بعد روانی

بعضی از خشونت های زنان، به روح و روان شوهر آسیب می رساند و او را تحت فشارهای روحی و روانی قرار می دهد. معمولاً این نوع آزردگی، شیوع بیشتری داشته و به صورت غیرمستقیم اثرات مخربی برجای می گذارد. جلوه‎های مختلف این نوع آزار عبارتست از:

1- تخریب حیثیت و آبروی شوهر

برخی از زنان به جای حفظ احترام و منزلت شوهر و تکریم او، گفتار، کردار، اوصاف یا خلقت وی را به واسطه قول یا فعل و از طریق ایماء و اشاره و کنایه تمسخر می کنند. در این صورت شخصیت و جایگاه شوهر در نزد دیگران مخدوش می شود.

2- شکستن حرمت پدر در نزد فرزندان

یکی از بارزترین مصادیق آزار روانی مردان در خانواده، از بین بردن حرمت و احترام نقش پدری آنهاست. رفتارهای اهانت آمیز و پرخاشگرانه از سوی زن در نزد فرزندان، می تواند اقتدار و ابهت پدر را در محیط خانواده مخدوش کند و ضمن شکستن غرور و شخصیت وی، عزت نفس او را لگد مال نماید، در حالی که توصیه های مؤکد دینی در راستای تقویت توانمندی و نظارت پدر در خانواده، به جهت حفظ استحکام بنیان خانواده و ممانعت از کجروی های اعضای خانواده می باشد.

3- فحاشی و انتساب صفات ناشایست

گاه برخی از زنان، اذیت و آزار را به مرحله بالاتری می‎رسانند و به جای سخنان احترام آمیز، از پاره ای الفاظ ناشایست، فحاشی و انتساب صفات منفی استفاده می‎کنند تکرار این اعمال موجب می‎شود که به تدریج شوهر باور کند که در نزد همسر خویش از چنین شخصیتی برخوردار است، در نتیجه رفتاری متناسب با این رویه، بروز می‎دهد.

4- عدم توجه به خواست و انتظارات شوهر

محبت و صمیمیت در کانون خانواده، از طریق شناخت و توجه به خواسته‎ها و انتظارات همسر و در حد امکان تأمین آنها ایجاد می‎شود. برای این کار می توان از فرد مقابل سؤال کرد که آیا انتظارات و خواسته های وی برآورده شده است. گاهی برخی از زنان، علیرغم آگاهی نسبت به حساسیت شوهر و اینکه با انجام آن رفتار خاص، به شدت آزرده و ناراحت می شود (هرچند ممکن است که عکس‎العمل آشکاری را نسبت به آن نوع رفتار نشان ندهد)، برای آزار و اذیت و رنجش خاطر او همان رفتار را انتخاب می کنند.

5- تبعیض بین خویشاوندان خود و شوهر

اگر ازدواج عامل وحدت و یگانگی زن و مرد باشد، در این صورت هر آنچه مورد علاقه و احترام یکی از آنها است، باید مورد علاقه و احترام دیگری نیز باشد. همچنان که حضرت علی (ع) می‎فرمایند: «أصدقاوک ثلاثة و اعداوک ثلاثة؛ فاصدقاؤک: صدیقک و صدیق صدیقک و عدو عدوک و اعداؤک عدوک و عدو صدیقک و صدیق عدوک» «دوستان تو سه گروهند و دشمنان تو نیز سه دسته‎اند، اما دوستانت، پس دوست تو و دوستِ دوست تو و دشمنِ دشمن تو است و اما دشمنانت، پس دشمن تو و دشمنِ دوست تو و دوستِ دشمن تو است.» بنابراین خویشان و بستگان هر یک، که در نزد او ارزش و احترام والایی دارد، به همان نسبت باید برای دیگری ارزشمند باشد. در غیر این صورت اگر زنی برای بستگان خویش، جایگاه ویژه‎ای قائل شود و آنها را برتر و بالاتر از بستگان همسر خویش به حساب آورد و بیشتر با آنها مراوده داشته باشد و در مقابل، بستگان همسر را بیگانه فرض کند و تمایلی به ارتباط با آنها نداشته باشد و راه را برای روابط آنان مسدود کند و از انجام هر خدمتی از جانب شوهر نسبت به آنها مخالفت ورزد، از این طریق ممکن است فشارهای روحی و روانی زیادی بر شوهر وارد شود، زیرا وی با این رفتار درمی‎یابد که علاقه و دوستی همسرش، نمی تواند صادقانه باشد.

6- مقایسه نامناسب همسر با سایر مردان

برخی از زنان دائماً همسر خود را با همسر بستگان یا همکاران و دوستان خود مقایسه می‎کنند و در این شرایط تنها جنبه های منفی شوهر خود را می بینند و آنها را برجسته می کنند و به دنبال آن، خود نیز احساس کمبود و محرومیت در زندگی می نمایند. در چنین شرایطی، تفاوت‎های فردی و فرصت های نابرابر افراد مورد توجه قرار نمی گیرد . با ادامة این روش، به تدریج زبان به شکایت و اعتراض گشوده و امتیازات دیگران را به رخ شوهر می کشند و با گفتار و کردار خود، موجب اذیت و آزار شوهر می‎شوند.

7- بزرگ نمایی مسائل جزئی

از جمله مسائلی که لازم است هر یک از زوجین برای استحکام بنیان خانواده بدان توجه کنند، چشم پوشی از مسائل جزئی و کم اهمیتی است که در زندگی زناشویی پدید می آید. در حالی که برخی از زنان در قبال این مسائل حساسیت بیش از اندازه داشته و آنها را به عنوان مسائلی بزرگ و مهم جلوه می دهند؛ در نتیجه نمی توانند برای حل آنها برخورد مناسبی داشته باشند و موفقیتی کسب کنند، لذا احساس ناراحتی و فشار حاصل از آن، موجب سلب آرامش و شادابی زن شده و بر سلامت و بهداشت روانی او تأثیر منفی می گذارد؛ در چنین شرایطی زن نمی تواند برخورد مناسبی با همسر خویش داشته باشد و رضایت او را جلب کند.

8- بدبینی و سوء ظن

بدبینی و سوء ظن که نقطه مقابل حسن ظن و اعتماد است، یکی دیگر از اختلالات روانی به حساب می آید. فرد مبتلا به این بیماری، صاحب یک فکر یا فاعل یک رفتار را بدون دلیل و شاهد، به داشتن اغراض سوء متهم می‎نماید. زنانی که به این بیماری مبتلا هستند، به شوهر خود اعتمادی ندارند و حتی از رفتارهای دلسوزانه و محبت آمیز وی، احساس رضایتمندی نمی کنند و نارضایتی خود را در گفتار و رفتار خود ظاهر می سازند.

ب) بعد جسمی

1- ضرب و جرح

این مسئله اغلب در خانواده هایی مشاهده می شود که زن دارای تسلط و قدرت بیشتری است. در این خانواده‎ها، زن نقش اصلی را در خانواده ایفا می کند و توقع دارد که سایر اعضای خانواده، تصمیمات وی را پذیرفته و به آن احترام گذارند، همچنین در واردی که زن احساس می کند دستورات و تصمیمات او، توسط شوهرش نقض می‎گردد، این حق را برای خود محفوظ می داند که با او درگیری فیزیکی پیدا کند.

2- همسرکشی

همسرکشی پدیده ای است که همراه با نرخ زن کشی رو به تزاید می‎باشد. تحقیقات اخیر در ایران که توسط مرکز تحقیقات جرمشناسی دانشگاه تهران در 15 استان کشور انجام شده است، نشان می‎دهد که جرم همسرکشی در بین زنان و مردان مساوی است. تنها تفاوت بین دو پدیده شوهرکشی و زن کشی، در نحوه ارتکاب جرم می باشد. بر اساس این پژوهش، مردان در کشتن همسران خود مستقل و مباشر هستند، ولی زنان در شوهرکشی، مباشر نبوده، بلکه از طریق تطمیع، تحریک و ... معاون جرم بوده‎اند. مطابق این تحقیق مشخص گردید که علیرغم آنکه درصد جرائم ارتکابی به وسیله زنان در کشور بسیار پائین است، اما نرخ جرم همسرکشی، توسط زنان بالاست و بالاترین سطح فراوانی آن در کل کشور به شهرهای تهران، کرج، خراسان، آذربایجان و کرمانشاه مربوط می شود.

ج) بعد اقتصادی

نوعی دیگر از آزار و اذیت‎ها، صبغة اقتصادی دارد که عمدتاً شامل تصرف بدون اجازه، تخریب و نابودی اموال شوهر می باشد:

1- در برخی موارد زن به قصد انجام کار خیر، بدون مشورت و کسب رضایت از شوهر، اموال وی را به افراد نیازمند و محروم می بخشد و از آنان دستگیری می کند.

2- در موارد دیگری، زن بدون اطلاع شوهر و کسب اجازه از او، مقداری از اموالش را به خود اختصاص می دهد.

3- نوع دیگری از آزارهای اقتصادی زنان، اسراف است، به این صورت که در مصرف اموال همسر، از حد اعتدال خارج می شوند و اسراف یا تبذیر می نمایند. چنانکه «اسراف به معنای خروج از حد، در هر کاری است که انسان انجام می دهد و مراد از حد، همان حد وسط بین سخت گیری و زیاده روی است». معیار تشخیص در این موارد، عرف است که مصرف مال را به اندازة احتیاج و متناسب حال شخص می داند. از جمله مصادیق اسراف عبارت است از:

4- تضییع،به مفهوم ضایع و خراب کردن مال؛ نظیر دور ریختن مواد خوراکی و پوشاک و ...

5- مصرف بیش از حد و خارج از شأن؛ در این شرایط مال برای چیزی دارای فایده مصرف می شود؛ اما مصرف، با حال و شأن آن فرد متناسب نیست.

6- مصرف چیزی که نیازی به آن نیست، یعنی انسان اموال خود را در راهی مصرف کند که مناسب حال او می باشد، ولی نیازی به آن ندارد، مانند کسی که یک ماشین برای رفع نیاز دارد، ولی ماشین دیگری هم خریداری می‎کند.

7- تبذیر (پراکنده کردن) مصرف مال بدون جهت و فایده است. به بیان دیگر تبذیر، به آن قسم از اسراف گفته می شود که همراه اتلاف مال باشد و هیچ هدف عقلانی نداشته باشد، در این صورت با مصداق یافتن تبذیر،اسراف هم صادق خواهد بود، از این رو برخی از اندیشمندان تبذیر را همان اسراف دانسته اند. در مجموع، زن در چنین آزارهایی با مصرف بی رویه، موجب نارضایتی شوهر می شود و چه بسا از نظر مالی وی را در تنگنای اقتصادی قرار دهد، به حدی که برای تأمین مخارج زندگی خویش تلاش مضاعفی کند و احساس خستگی جسمی و روحی نماید.

د) بعد جنسی

آزار و اذیت زن می تواند در روابط جنسی با شوهر به اشکال ذیل بروز کند:

1-محرومیت جنسی

یکی از وظایف اساسی زن، به جهت نقش آن درجلوگیری از انحرافات اخلاقی همسر، ارضای نیاز جنسی شوهر است، زیرا تأمین این نیاز ضمن آنکه یکی از کارکردهای اصلی خانواده محسوب می‎شود، از آلودگی های اخلاقی و جنسی افراد جامعه جلوگیری می کند. در برخی از موارد، اجتناب همسر از انجام این وظیفه، می تواند مرد را به جهت مواجهه با زنان دیگر و تحریک غریزی، دچار عصیان و گناه کند و یا در اثر مقاومت و خودداری از ارضای نامشروع، با مشکلات روحی و روانی مواجه نماید، به ویژه اگر چنین رفتاری در سال های اولیه ازدواج رخ دهد که تمایل همسر به برقراری ارتباط جنسی بیشتر است، اثرات تخریبی محرومیت جنسی بیشتر خواهد بود؛ به طوری که یکی از روانشناسان در این رابطه می نویسد: «اشتیاق به تمتع جنسی، خصوصاً در سال های اول زندگی مشترک، در مرد نسبت به زن قوی تر احساس می شود. این خصوصیت جنسی مرد را باید به زن آموخت. استنکاف زن از آمیزش، هنگامی که مرد متمایل به آن است، فقط در مواردی مناسبت دارد که علل معینی (از قبیل ناخوشی، قاعدگی، بارداری) در بین باشد.» از این رو در اسلام مسأله تمکین زن از شوهر در هنگام نیاز مرد، از حقوق شوهر محسوب می شود. ولی اگر مرد در آمیزش جنسی رضایتمندی زن را نادیده بگیرد و به شرایط روحی و روانی و جسمی او توجهی نکند و یا زمینه لازم را برای ارضای جنسی زن فراهم نکند و فقط درصدد ارضای جنسی خود باشد، زن احساس می کند که تنها ابزاری است تا نیاز مرد را فراهم کند و اغلب در ارضای جنسی، ناکام می ماند و این رفتار مرد را خودخواهی او برمی‎شمارد، در نتیجه از عشق و علاقه زن به شوهر کاسته شده و فضا برای ایجاد درگیری و تنش و رفتار آزاردهندة زن فراهم می شود.

2-بی میلی جنسی

در برخی موارد، گرچه زن از آمیزش جنسی با همسر خودداری نمی کند و به ظاهر با آن مخالفتی ندارد، اما این عمل را با سردی و بی میلی تمام انجام می دهد که در چنین وضعیتی، میزان اطفاء شهوت مرد بسیار پایین است و احساس محرومیت می کند، از این رو برخی از روانشناسان معتقدند: «عقیدة زنانی که خود لذتی نمی برند، ولی ظاهراً به امیال شوهرشان پاسخ می دهند و تصور می کنند که بدین وسیله به او خدمت می کنند، غلط و اشتباه است ... سردی جنسی زن و بی‎میلی او در لذت رساندن به شوهر می تواند سبب سردی همسرش شود، زیرا شوهر در واقعی بودن احساس او تردید می کند.»

دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) ارومیه

Dr.RAHMATSOKHANI

پزشکی قانونی وبررسی علل شوهرآزاری

husband beating

دکتر رحمت سخنی از مرکز آموزشی درمانی امام خمینی (ره) ارومیه

Dr.RAHMATSOKHANI

در ادامه بحث شوهر آزاری وبررسی علل آن در رشته پزشکی قانونی به مقاله ای در این رابطه تحت عنوان علل شوهر آزاری نوشته ابراهیم قاسم روشن میپردازیم که در سایت خوب حوزه نت منتشر شده میپردازیم که امیدوارم مورد توجه و استفاده خوانندگان محترم قرار بگیرد .علل و عوامل متعددی موجب می‎شود که زن به خشونت علیه همسر اقدام کند. این عوامل عبارتند از:

الف) علل فرهنگی:

1- عدم شناخت وظایف و مسئولیت ها

خانواده در صورتی از بنایی مستحکم و روابطی سالم برخوردار می شود که هر یک از زوجین، نسبت به وظایف و نقش های خود در زندگی، شناخت کافی داشته باشند و بدانند که در صورت انجام یا طفره از آن، پاداش یا کیفر اخروی سختی در انتظار آنهاست. بنابراین اگر زن مسلمان ارزش و اهمیت خوب شوهرداری را در دیدگاه اسلام بداند و توجه داشته باشد که خداوند چه پاداش ارزشمندی را برای این‎کار در نظر گرفته است و از سوی دیگر میزان زشتی شوهرآزاری را در شریعت بداند و کیفر سخت اخروی آن را بشناسد و بدان باور داشته باشد، در این صورت، درصدد برمی‎آید تا اخلاق و رفتار خود را بر اساس خواست و رضایت خداوند تغییر داده و اخلاقیات دینی را در خود تقویت کند. در روایات فراوانی، این تشویق و توبیخ ها بیان شده است. از جمله روایتی از رسول گرامی اسلام (ص) می‎باشد که می‎فرمایند: «من کان له امرأه توذیه لم یقبل الله صلاتها و لا حسنة من عملها حتی تعینه و ترضیه و ان صامت الدهر و قامت و اعتقت الرقاب و انفقت الاموال فی سبیل الله و کانت اول من ترد النار» «کسی که زن آزاردهنده‎ای دارد، خداوند نماز و کار خوب آن زن را قبول نمی‎کند، مگر این که شوهرش را کمک کند و رضایت او را به دست آورد و الاّ اگر تمام روزگار را روزه بگیرد و شب ها به عبادت برخیزد و تمام اموال خود را در راه خدا انفاق کند، باز اولین کسی است که وارد جهنم می شود.»

2- سستی باورهای مذهبی

یکی از مهمترین عوامل چنین وضعیتی، ضعف باورهای مذهبی و ارزش های اخلاقی، اعراض از نام و یاد خدا و فرامین اوست. چنین فرد سست ایمانی، در زندگی با همه امکانات مادی و جنبه های رفاهی، احساس تنگی و سختی می نماید و قرآن هم در این زمینه تصریح می کند که: «و من اعرض عن ذکری فانّ معیشة صنکا» «هر کس که از یاد من رو برگرداند، پس به درستی که زندگی برای او سخت و تنگ خواهد بود». در حالی که اگر فضای خانه از آداب و سنت های دینی عطرآگین باشد و زن تمام تلاش خود را برای کسب رضای الهی و انجام وظایف خویش در چارچوب دین بکارگیرد و خداوند را بر گفتار و رفتار و افکار خویش عالم و ناظر ببیند و بر آن باور قلبی داشته باشد، روابط اعضای خانواده برپایه بنیان مستحکمی شکل خواهد گرفت که در مقابل بروز شرایط بحرانی مانند بیماری، از دست دادن موقعیت شغلی، فقر اقتصادی و ... تضعیف نشده و از مسیر صحیح خود خارج نخواهد شد.

ب) علل روانشناختی

1- تنهایی

در بعضی موارد، ناسازگاری زن با شوهر از احساس تنهایی وی نشأت می گیرد. به طور نمونه گاه زن بعد از ازدواج، علیرغم همه وابستگی هایی که تا چندی قبل نسبت به اعضای خانواده و دوستان خود داشته است، به یکباره مجبور می شود که این ارتباط را قطع کند، زیرا موقعیت شغلی همسر ایجاب می کند که دور از محیط خانواده زندگی کند و یا همسر، به علت برخی خصوصیات روانی یا موقعیت های اجتماعی، مانع ارتباطات خانوادگی و اجتماعی زن می شود، در چنین وضعیتی، شوهر، نیاز ارتباط با دیگران را از طریق روابط شغلی‎اش ارضا می کند، در حالی که همسرش در شهری غریب و یا در محیطی بسته، محدود به انجام کارهای منزل می‎شود. نتیجه این شیوه زندگی، داشتن روحیه‎ای خسته و پژمرده است که آثار آن در رفتار و روابط زن با شوهر تجلی می‎کند.

2- افسردگی

یکی از اختلالات روانی شایع در اغلب جوامع، افسردگی است که آمار آن رو به تزاید است. علائم و نشانه های افسردگی در افراد مختلف، متعدد و متفاوت می‎باشد و شامل اختلالات عاطفی، انگیزشی، شناختی و قلمرو بدنی است.در اختلال عاطفی، فرد افسرده تقریباً به طور دائم غمگین است و از محیط اجتماعی شکوه و شکایت می کند و تحقیرها، تظلم ها و سرزنش ها را به یاد می آورد.در اختلال انگیزشی، فرد نسبت به امور جنسی، بهداشتی، روابط شغلی و روابط اجتماعی حالت بازداری دارد و معمولاً در خود فرو می رود و ارتباط خود را با دیگران قطع می کند و هیچ رغبتی نسبت به فعالیت های شغلی نشان نمی دهد، حتی گاه نسبت به بهداشت بدنی بی توجه می شود، فعالیت عقلی فرد کاهش می‎یابد، به طوری که تمرکز ذهنی خود را از دست می دهد و حافظه‎اش تضعیف می شود.در بخش اختلالات شناختی گفته می شود که فرد، افکاری منفی نسبت به خود، جهان و آینده پیدا می کند، به شکلی که نسبت به وضعیت فعلی، احساس ناراحتی، نسبت به گذشته، احساس شکست و نسبت به آینده، احساس بدبینی دارد.در قلمرو بدنی، تصویر بدنی فرد افسرده تنزل می‎یابد و با احساس گنهکاری و کینه نسبت به خود، میل به کیفر رسیدن و حتی میل به خودکشی تجلی می‎یابد. در چنین وضعیت بحرانی، طبیعی است که زن نتواند رضایت شوهر را فراهم نموده و روابط صحیحی با او داشته باشد.

3- توهم

یکی از عواملی که موجب بدرفتاری زنان می شود، توهمات و خیالاتی است که فکر و ذهن او را مشغول می کند. گاهی زن در ذهن خود از شوهرش تصویری نادرست می‎سازد و متناسب با آن تصویر با وی رفتار می کند، به طور مثال احساس می‎کند که همسرش بین بستگان خود و خویشاوندان او تفاوت می گذارد و برای آنها ارزش بیشتری قائل است و تمام توجه خود را به آنان معطوف می دارد. بر اساس این توهم، مقابله به مثل نموده و چنین رفتاری را در پیش می‎گیرد و یا ممکن است توهم کند که همسرش او را دوست ندارد و درصدد موقعیتی است تا همسر دیگری را انتخاب کند، در چنین صورتی، زن در مقام عناد و لجاجت، به آزار شوهر می پردازد.

4- اضطراب

اضطراب، یکی دیگر از اختلالات روانی است که می تواند رفتار فرد را متأثر سازد. فرد مضطرب فردی است که در خود احساس نامطبوعی از یک ترس نامعین (ترس بدون موضوع) وحشت زدگی، بلکه درماندگی و حتی مرگ دارد. در اکثریت موارد، به این حالات، تظاهرات دستگاه عصبی مستقل، مشابه آنچه در هیجان ها وجود دارد، از قبیل تپش قلب، مشکلات تنفسی همراه با احساس فشردگی قفسه صدری و خفگی، تعرق مفرط، لرزه،احساس سستی در پاها افزوده می‎شود. فرد مضطرب فعالیت های خود را از پیش، با شکست مواجه می بیند، در یک ناایمنی اجتماعی و جهانی زندگی می کند، نسبت به ظرفیت ها و کفایت های خاص خود شک می کند و برای خود و نزدیکانش نگران است. چنین فردی در زندگی از یک روحیه شاداب و با طراوتی برخوردار نمی باشد و در نتیجه نمی تواند نقش خود را در زندگی، به عنوان یکی از ارکان اصلی خانواده به خوبی ایفا کند، در نتیجه فشار جسمی و روحی به دیگر اعضای خانواده از جمله شوهر وارد می شود.

5- ترس

ترس، یک حالت روانی است که در اثر مواجهه فرد با موقعیت ها یا اشیا بوجود می‎آید، درحالی که ممکن است فرد به واسطه استدلال، آن را بی زیان و خالی از خطر بداند. در این صورت، زن برای پیشگیری و دفاع از آن، رفتارهای ویژه‎ای را انجام می دهد. مثلاً در مواردی مشاهده شده است که زن از اینکه همسرش ازدواج مجددی را انجام دهد، هراسناک است، او را فردی بی وفا و بی محبت به حساب می آورد و هیچگاه راضی نمی شود که همسرش با زنان دیگر، ارتباط اجتماعی سالمی داشته باشد و در صورتی که متوجه این ارتباط شود، بسیار متأثر شده و با انجام رفتارهای ناخوشایند درصدد تلافی برمی آید و گاهی نیز این شرایط موجب می شود که میل جنسی وی تقلیل یابد تا جایی که علاقه ای به ارتباط جنسی نداشته باشد. در روابط زناشویی به سختی تحریک شود و از عمل جنسی هم لذتی نبرد.

6- عدم علاقه و بروز تنفر

در بعضی موارد رفتار آزار دهنده زنان از بی علاقگی یا نفرت آنها نسبت به شوهر نشأت می گیرد که عوامل زمینه ساز آن می تواند متفاوت باشد. برخی از این عوامل عبارتند از:

7- عدم تناسب سنی زوجین

در مواردی، پدر و مادر علیرغم خواست دختر، او را به ازدواج با فردی ثروتمند مجبور می کنند که فاصله سنی زیادی با دختر دارد. این عمل موجب می شود که بسیاری از خواسته های زن، برای شوهر مطلوب و یا منطقی نباشد و از سوی دیگر بسیاری از خواسته ها و تمایلات همسرش را نشناسد و یا در صورت شناخت، میل باطنی برای تأمین آنها نداشته باشد، از این نقطه، درگیری ها و جدال ها آغاز می شود.

8- عدم پایبندی شوهر به دستورات مذهبی

زن مؤمن و متقی می خواهد همسر او یک انسان با ایمان و پرهیزگار باشد، زیرا معتقد است که با فاصله گرفتن از گناه و عصیان الهی، می توان زمینه را برای داشتن یک زندگی آرام و مورد رضای الهی فراهم نمود و چنین زندگی می تواند کمال و ترقی اعضای خانواده را در دنیا و سعادت جاودانه آنها را در آخرت فراهم کند.

9- عدم بهداشت از سوی شوهر

عدم رعایت نظافت و بهداشت از سوی شوهر، بی توجهی یا کم توجهی به خواست و رضایت همسر می تواند زمینه ساز بروز اختلافات و موجب انزجار نسبت به همسرشود. در این صورت عکس‎العمل‎های زن برای شوهر آزار دهنده تلقی می‎شود.

10- ناکامی مادی و معنوی

در بسیاری از خانواده‎ها، زن قبل از ازدواج، آینده خاصی را از جهت بهره‎مندی از امکانات مادی و رفاهی یا برخورداری از اخلاق و آداب انسانی و اسلامی برای اعضای خانواده ترسیم کرده تا در سایه ازدواج بدان دست یابد، اما بعد از ازدواج، در این زمینه احساس عدم موفقیت می‎کند، در چنین شرایطی زن، شوهر خود را مقصر می داند و ابتدا از اظهار محبت و احترام نسبت به او دریغ می ورزد و به تدریج خلق و خوی خود را تغییر داده و اذیت و آزارهای او شروع می شود.

11- دگرآزاری

بیماری سادیسم یا دگر آزاری می تواند منشأ معضل شوهرآزاری باشد. سادیسم نوعی اختلال روانی است که فرد بیمار، تمایل به آزار و اذیت دارد و به دنبال انجام آن، احساس رضایت می کند. این آزار از سوی زن می تواند به صورت های مختلف از جمله آزار و اذیت در هنگام تحریکات جنسی شوهر ظاهر شود. بر این اساس گفته می شود که تمایلات سادیستیک زنان موجب می شود تا آنها همسرشان را مردانی ناشناس تلقی نموده و آنها را آزرده نمایند.

12- قدرت طلبی

بعضی از زنان تلاش می کنند تا بر افکار، احساسات، باورها، ارزش ها و رفتار همسر سلطه یافته و هر آنچه را که خود می پذیرند، بر وی تحمیل کنند و در صورت عدم توجه شوهر به این خواسته ها، در طی زمان، وی را وادار به تسلیم نموده و خواستة خود را عملی سازند.

13- عدم صداقت و فریبکاری

یکی از پایه های اصلی روابط سالم خانواده، صداقت و راستی است. اگر زن در روابط خود با شوهرش، یکرنگ نباشد و با پنهان کاری و فریبکاری رفتار کند، در این صورت اعتماد همسر از او سلب شده و حتی سخنان و وعده های صادقانه او را نیز نمی پذیرد و نمی تواند چنین فردی را به عنوان شریک زندگی محسوب کند و در تصمیم گیری‎ها با او مشورت نماید و او را مشارکت دهد، در نتیجه روابط زوجین تیره شده و بنیاد خانواده سست خواهد شد.

14- خودگرایی

برخی از زنان در خانواده، تمام توان خود را برای تأمین نیازها و دستیابی به اهداف خویش به کار می گیرند و از مشارکت در امور خانه کناره گیری می کنند و در مواردی که بین خواسته آنها و خواسته اعضای خانواده تقابلی ایجاد می‎شود، حاضر نیستند از منافع خود برای تأمین منافع تمام اعضای خانواده صرف نظر کنند، در نتیجه تمام مشکلات را معطوف به همسر خویش می‎دانند. در این شرایط روابط بین زوجین به سردی گرائیده و سلامت خانواده تهدید می‎گردد.

ج) علل اجتماعی

1- دخالت دیگران

از جمله عواملی که روابط سالم بین زن و شوهر را متزلزل می کند، دخالت دیگران به خصوص والدین همسر در حریم زندگی است. گرچه این عمل به جهت علاقه وافر و با انگیزة راهنمایی انجام می شود، اما گاه می تواند فرد را تحریک کرده و موجب درگیری و اختلاف بین زوجین شود. در مواردی مقایسه وضعیت زندگی فرد با زندگی بستگان یا آشنایان، زمینه های نارضایتی از زندگی را فراهم می‎نماید، به طوری که زن، شوهر خود را وادار می‎کند تا از هر طریق ممکن، سطح زندگی را ارتقا دهد. بدین منظور با برخوردهای نامناسب و غیر منطقی، زیاده خواهی های خود را طلب می کند. از این زمان، فضای صمیمی و پر از محبت و احترام متقابل می‎شکند و اختلاف ایجاد می شود. متأسفانه این مسئله، اخیراً در جامعة ایران بسیار شایع شده است. بر اساس پژوهش های انجام شده درصد قابل توجهی از زنان و مردان علت جدایی از همسرانشان را دخالت خویشاوندان و آشنایان می‎دانند، تحقیقات نشان می دهد که از بین عوامل مختلف طلاق (نظیر ناسازگاری های رفتاری و اخلاقی، دخالت خویشاوندان و آشنایان، تنفر از همسر و اعتیاد همسر به مواد مخدر) دخالت دیگران، رتبه دوم را به خود اختصاص داده است.

2- نارضایتی اجتماعی

مشکلات شغلی و برخی مسائل و نارضایتی‎های اجتماعی (تورم و گرانی کالاها و مسکن، بیکاری...) می‎تواند باعث بروز اختلاف میان زن و شوهر و بروز رفتار تلافی جویانة او با شوهرش شود و یا به طور ناخودآگاه، این ناراحتی در روابط فرد با اعضای خانواده ظهور کند، زیرا زن به جهت برخورداری از روحیه لطیف و حساس، در مواجهة با این مشکلات، فشارهای روحی و روانی بیشتری را متحمل می شود، از این رو ممکن است ناراحتی های خود را به شکل رفتارهای نابهنجار بروز دهد.

3- نارضایتی خانوادگی

نارضایتی زن از ازدواج، به دلیل تمایل وی به ازدواج با فرد دیگر و مخالفت والدین و اجبار او به این ازدواج و یا عدم ازدواج شوهر با فرد مورد علاقه اش موجب شده است که زن به طور ناخواسته، فرد دیگری را برگزیند. همچنین تفاوت سنی شوهر نسبت به زن و مشکلات متعاقب آن، باعث می شود که زن با میل و رغبت و رضایت قلبی، ازدواج با چنین شوهری را نپذیرد و رفتار گرم و صمیمانه‎ای با وی نداشته باشد.

4- خشونت خانوادگی

مشاهدة رفتارهای خشن پدر، خشونت های خانگی اعم از: ظلم ها، اهانت ها و آسیب های مردان در برابر چشم فرزندان در محیط خانواده، بسیاری از دختران را در زندگی آینده با حس انتقام یا حس ممانعت از بروز چنین وقایعی درگیر می کند تا بدانجا که تلاش می کنند در برابر شوهر رفتار خشونت آمیز داشته باشند تا هرگز دچار وضعیتی مشابه مادرشان نگردند.